Socrates en sales?
Soms blijkt stokoude geschiedenis volkomen actueel. Zelfs wat 25 eeuwen geleden op de stoffige, bloedhete straten en pleinen van Athene ter sprake kwam. Wars van trends en tijdelijkheid, besprak Socrates een thema waarmee tot dat moment nog geen enkele filosoof zich bezighield: ethiek. Hij richtte zich hoofdzakelijk op moraal en karakter. Tót Socrates waren filosofen wetenschappers die zich met werkelijk alle natuurverschijnselen bezighielden, behalve met de mens.
Onlangs zat ik voor dag en dauw in een kring ondernemers. Een haan krabde de slaap uit zijn rechteroog, er stond een ontbijt voor mijn neus en ik luisterde naar enthousiaste ondernemerspitches. Ik stond ook op de rol om mijzelf in een compacte minuut ‘zakelijk neer te zetten’. Nu had ik mij bezondigd aan iets waaraan ik me eigenlijk nooit schuldig maak: onvoorbereidheid. Ik had niet nagedacht over die minuut, ik wist immers wat ik zakelijk te bieden had. Maar mijn minuutje kroop naderbij en mijn twijfel groeide: had ik me misschien tóch niet even moeten voorbereiden?
Maar mijn minuutje kroop naderbij, en mijn twijfel groeide: had ik me misschien tóch niet even moeten voorbereiden?
Want een ‘plain pitch’ was niet voldoende. Ik had een haakje nodig. Iets om mijn dienstverlening kernachtig tot de verbeelding te laten spreken. Het zachte hulpgeroep in mijn schedelpan was nog maar nét weggestorven toen ineens ‘de horzel van Athene’, de vasthoudende, de man die voor de waarheid wilde sterven, ja die van de kritische Socratische dialoog, mij de hand reikte. Plotseling viel mij de herinnering te binnen aan een monografie over Socrates. En aan een prachtig beeld dat hij gebruikt had om treffend zijn core business te schetsen. Een beeldspraak zó poëtisch en tegelijk prozaïsch, dat haar bestanddelen na tweeënhalfduizend jaar nog volop werkzaam zijn. Véél sterker dan het gif dat hij moest drinken.
Het zachte hulpgeroep in mijn schedelpan was nog maar nét weggestorven toen ineens ‘de horzel van Athene’ mij de hand reikte
Socrates heeft zeer verschillende dingen gedaan. Eerst bond hij als zwaarbewapende Atheense infanterist de strijd aan met de Spartanen in de Peloponnesische oorlog. Vervolgens bewerkte hij steen en onderhield zo zijn vrouw en drie zonen. Pas zijn laatste bezigheid werd ook zijn passie: filosofie. Niet die van zijn vrouw Xanthippe overigens. Die vrat zich erover op dat haar man zich voor deze dienstverlening consequent niet liet uitbetalen. Hooguit nam hij af en toe een gift aan, maar daar kocht zijn gezin niks voor. Maar die beeldspraak, dat haakje, dat was de gift die ik dankbaar meenam toen ik opstond om mijn pitch te doen.
Ik laat in interviews en gesprekken met ondernemers hun verhaal geboren worden
“Mijn naam is Baart Koster. Ik ben een bevoorrechte ondernemer, want ik heb de oude filosoof Socrates in mijn sales team. Aan hem dank ik een krachtige metafoor. Als Socrates namelijk wilde uitleggen wat hij als filosoof deed, dan vergeleek hij zichzelf met een vroedvrouw. ‘Zoals een vroedvrouw een baby helpt geboren te worden, zo verlos ik in mijn gesprekken met de Atheners de waarheid die in hen zit.’ En precies datzelfde doe ik. Ik laat in mijn gesprekken met ondernemers hun verhaal geboren worden. Het verhaal dat zij de wereld in willen brengen, maar waar ze zelf de woorden niet voor hebben. Dat verhaal vind ik en vang ik in mijn teksten. Zo ondersteun ik hun PR en communicatie, nu alweer 17 jaar. Met dank aan Socrates, zou je zeggen.
Maar daarmee doen we de andere medewerkers uit mijn sales team tekort. Want als Aristophanes, Xenophon en vooral Plato er niet geweest waren, waren deze woorden nooit overgeleverd. Zij schreven het op. En zo blijkt maar weer dat de borging van waardevolle kennis altijd van schrijvers moet komen. Wij pakken de pen op die de wijze Socrates een leven lang liet liggen.”