Interview met Nicolette Opdam, advocaat pensioen- en financieel recht
“Er is meer belangstelling voor pensioen, met dank aan de crisis”
Wat gaat het APF straks betekenen? Is meer keuzevrijheid voor pensioendeelnemers wenselijk? En zijn de pensioenuitvoerders überhaupt klaar om daar goed op te reageren? Deze cruciale vragen brengen de pensioensector momenteel in beroering en vormen tevens het antwoord op de vraag waarom Nicolette Opdam, Partner Pensioenrecht en Financieel recht bij Holland van Gijzen advocaten, zoveel van haar vak houdt. “Er is veel innovatie nodig in het pensioenrecht en ik vind het heel bevredigend daar mijn bijdrage aan te kunnen leveren.”
Het gesprek met Opdam vindt plaats op de 21ste verdieping van het qua grootte 12e advocatenkantoor van Nederland. HVG is het snelst groeiende advocatenkantoor van de afgelopen vijf jaar en dankt daaraan die positie in de nationale rangschikking. Het gaat daarbij overigens niet primair om omzetgroei, want Advocatie, de nieuwssite voor de advocatuur, meet vooral op personeelsgroei. “We bieden een breed spectrum aan diensten, maar wel primair gericht op ondernemers”, aldus Opdam. De hoofdpijlers zijn corporate en commercial, insolventie, employment en M&A en daarnaast manifesteert de juridische dienstverlener zich ook op enkele specialistische terreinen. Onder andere adviseert het financiële instellingen op het gebied van pensioen- en financieel recht. HVG heeft een strategische alliantie met EY belastingadviseurs en werkt vanuit law samen met EY law, een netwerk dat 1600 juridische professionals in 90 landen omspant.
Hoe ziet jouw eigen praktijk eruit?
Ik heb een gecombineerde praktijk, bestaande uit pensioen- en financieel recht. Er werken vijftien professionals die zich bezighouden met advisering aan financiële instellingen over toezichtsregelgeving, alsmede regulatory compliance and governance. Regulatory is dan de vertaling van alles wat te maken heeft met wet- en regelgeving waar toezicht op wordt gehouden door DNB en AFM en natuurlijk door de Raden van Commissarissen en Toezicht bij alle financiële instellingen.
‘Ik denk dat over vijf jaar ons pensioenstelsel er heel anders uitziet’
De pensioensector is flink in beweging en vanaf 1 januari 2016 is het Algemeen Pensioenfonds (APF) een feit. Waarom is dat in het leven geroepen?
Enkele jaren geleden hadden we nog 1200 pensioenfondsen. Door de professionalisering en vele wettelijke vereisten hebben die het steeds moeilijker gekregen om überhaupt te blijven bestaan. We zien dan ook een behoefte aan schaalvergroting, wat aansluit op de vaststelling dat je bij pensioen een bepaalde omvang nodig hebt om goed vermogensbeheer te kunnen doen, te kunnen onderhandelen met vermogensbeheerders over de contracten maar ook om te kunnen onderhandelen met ondernemingen waarin je belegt. De schaalgrootte van het APF brengt ook kostenbeheersing mee. Hoe meer geld je als fonds immers beheert hoe lager de beheerkosten zijn.
Toch vragen velen zich af hoe vernieuwend het APF nou eigenlijk echt is.
Het is een nieuwe uitvoerder, vernieuwend daaraan is dat andere partijen met elkaar gaan samenwerken dan we gewend zijn. Het APF gaat ervoor zorgen dat ingekocht wordt op core businesses van partijen. Dus je gaat daar de beste pensioenadministrateur voor inhuren en de beste vermogensbeheerders en de beste mensen om het bestuur te adviseren. Daarin zit de vernieuwing. En wat ook geldt voor de PPI (Premie Pensioen Instelling); je hebt geen legacy en begint opnieuw. Dus praat je in feite over een disruptive verandering wat ook de kans biedt om opnieuw na te denken over je pricing voor een product. Je zult dus gaan zien dat dingen goedkoper worden aangeboden dan de huidige uitvoerders nu doen. Soms heb je daar gewoon een nieuwe organisatie voor nodig om dat geaccepteerd te krijgen, daar moet je gewoon eerlijk over zijn.
‘Ga je praten met jonge mensen dan hoor je dat die een bepaalde mate van solidariteit prima vinden, maar niet volledig’
Dus jij verwacht dat het APF een hausse gaat worden?
Ja, ik denk dat over vijf jaar ons pensioenstelsel er heel anders uitziet. De doorsneepremie gaat eraf en dat zal ook met de verplichtstelling gebeuren. Er zullen straks dus organisaties moeten zijn die kunnen inspelen op de nieuwe vraag. Want als de verplichtstelling eraf gaat, betekent dat dat je nog wel een verplichte pensioenregeling hebt, maar niet meer bij een verplichte uitvoerder. Mensen gaan dus kiezen voor een pensioenuitvoerder en wat bepaalt dan hun keus? Dat zullen zaken zijn als; kan de uitvoerder goed informeren, is zijn prijs goed, werkt hij met social media en is de uitvoerder in staat om de keuzevrijheid te bieden die deelnemers willen? Dat komt, denk ik, echt allemaal bij het APF terecht.
Keuzevrijheid is ook een thema. Moet iedereen het zelf regelen?
Ik ben wel voor liberalisering als dat inhoudt dat je het met goede ondersteuning mogelijk maakt dat mensen in bepaalde fases van hun leven minder pensioen opbouwen. Maar dan niet ongelimiteerd minder. Of dat ze een stuk van hun pensioenpot gebruiken voor een andere uitgave op dat moment, maar dan wel ingekaderd. Dus niet om daar een boot van te betalen, maar wel voor aflossing van je hypotheek, studieschulden, zorg. Overigens wees onderzoek dat wij deden uit dat pensioenuitvoerders daar nog echt niet klaar voor zijn. Ga je praten met jonge mensen dan hoor je dat die een bepaalde mate van solidariteit prima vinden, maar niet volledig, zoals die er nu is. Dus je moet klaar zijn voor de nieuwe generaties die iets anders willen en meer keuzes willen kunnen maken.
Wat zou je die nieuwe generaties willen adviseren inzake hun pensioenopbouw?
Om veel eerder naar hun lange termijn financiële planning te kijken en zich te realiseren dat je dan niet alleen over pensioen praat. Dat is weliswaar een belangrijk onderdeel, maar je hebt het uiteindelijk over het totaalplaatje. Ook de derde en vierde pijler dus. Waarbij de derde pijler betrekking heeft op lijfrentes en banksparen en de vierde op hypotheek en zorglasten. Voor een goede oudedagsvoorziening moet je op al die borden schaken. Maar ik ben wel van mening dat de tweede pijler, die in Nederland heel goed is, echt groot in omvang moet blijven, want anders komen we straks zeker in de problemen.
‘Iedereen dacht ‘mijn pensioen is verzekerd en kan niet worden gekort’. Dat blijkt dus wel te kunnen’
Vroeger was pensioen nooit leuk om over te praten. Heb jij het idee dat daar nu meer belangstelling voor is?
Ja, er is meer belangstelling voor pensioen, met dank aan de crisis. Want iedereen dacht ‘mijn pensioen is verzekerd en kan niet worden gekort’. Dat blijkt dus wel te kunnen en nu zijn de mensen wakker.
Tekst: Baart Koster
publicatie voor ‘People at Work’, het corporate magazine van Partners at Work, het executive search bureau voor topfuncties in de financiële en zakelijke dienstverlening
zie ook: http://partnersatwork.nl/interview/nicolette-opdam/